Hematoloji

---

Hematoloji, kan bilimi anlamına gelir ve kan bozukluklarıyla ilgilenen bilim dalına verilen isimdir.
Hematolojik hastalıklara tanı konurken, şüphe edinilen hastalığa göre farklı testlere başvurulabilir. Tam kan sayımı ile kandaki hemoglobin ve kan hücrelerinin miktarı ölçülür. Periferik yayma ile kan mikroskop altında ölçülür ve hemoglobin alt tiplerinin analizi yapılır. Kemik iliği biyopsisiyle, kemik iliği incelenir. Diğer hematoloji testleriyle ise, kan yapımı için gerekli vitamin B12, demir ve folik asit düzeyleri incelenir; kanın pıhtılaşması kontrol edilir; kan hücrelerinin sürelerine ve işlevlerine ilişkin testler uygulanır; bağışıklık sistemi hücrelerinin ürettiği proteinler tetkik edilir; kemik iliği hücrelerinin kromozomları ve diğer yapı taşları tahlil edilir. Radyolojik incelemeler için de hematoloji testleri sıklıkla tercih edilir.

Hematoloji Testleri Hazırlık

Yapılacak hematoloji testlerinden doğru sonuç alınabilmesi için, hastaların test öncesi dikkat etmesi gereken bazı noktalar vardır. Günlük egzersiz, diyet, ilaç alınması, sigara kullanımı ve açlık birçok laboratuvar tetkikini etkilemektedir. Bu nedenle, hematoloji tetkikleri için sabah aç karnına kan verilmelidir. Fiziksel aktivitelerin test üzerinde etkileri olabileceğinden, test öncesi hastaların ağır ve zorlayıcı egzersizlerden kaçınmalarını tavsiye ediyoruz. Laboratuvar testlerini etkileyebileceğinden, kullanılan ilaçlar hakkında doktora bilgi verilmesi ve aksi söylenmedikçe günlük düzeyini bozmadan ilaçlara devam edilmesi gerekir.

Hematoloji Test Sonucunu Etkileyen Faktörler

Hematoloji testinin sonucu katılım, ırk ve cinsiyet gibi faktörlerden etkilenmez. Ancak, beslenme, fiziksel aktivite, alkol, vücut ağırlığı, kas dokusu, gebelik, aktivite, pozisyon ve ilaç kullanımı, hematoloji testinin sonucunu etkileyebilir.

Hematoloji Testi Nasıl Yapılır?

Hematoloji testleri için üç tip kan alma metodu vardır;

1. Venöz Kan Alımı

Venöz kan alımıyla yapılan testler açlık gerektiren testler olduğu için 8 – 12 saatlik açlığın ardından alınması gerekir. İlaç tedavisinin sürdüğü durumlarda, kan alımı sabah ilaç alımından önce yapılmalıdır. Kan alınırken hasta yatar ya da oturur pozisyonda olmalıdır. Prognoz izlemesi için, kan örnekleri hastadan her zaman aynı pozisyonda alınmalıdır. Turnike kolda 30 saniyeden fazla takılı kalmamalı ve iğnenin başarılı olarak damara yerleştirilmesinden sonra çıkarılmalıdır. Enjektör ile kan alımı sırasında tüpe kuvvetli aspirasyondan kaçınılmalıdır. Antikoagülan içeren tüplere kan alınırken, kanın işaretli çizgiye kadar dolmasına özen gösterilmelidir. Vakumlu tüp kesinlikle çalkalanmamalıdır.

2. EDTA’lı Tam Kan Alımı

EDTA’lı tam kan alımı, mor kapaklı cam tüplere alınır. 2 ML tam kan, tüp içerisinde pıhtı oluşmaması için kan alınır alınmaz tüp 8 – 10 kez yavaşça karıştırılır. Kan alınırken, kanın işaretli çizgiye kadar doldurulmasına özen gösterilmelidir. Aksi durumlarda, yeniden kan örneği alınması gerekebilir.

3. Sitratlı Tam Kan Alımı

Sitratlı kan alımı, 9 : 1 oranında sodyum sitrat içeren mavi kapaklı tüplerle alınır. Kan örneğinin, tüpte bulunan sodyum sitrat ile karışabilmesi için tüpler işaretli çizgiye kadar doldurulmalıdır. Ardından, tüp 8 – 10 kez yavaşma alt üst edilmeli ve kanın antikoagülan ile temas etmesi sağlanmalıdır. Koagülasyon testleri için alınan sitrat plazma örneği 20 – 25ºC’de 4 saate kadar stabil kalmaktadır.